Özellikle Ramazan’da oruç tutan diyabet hastaları için bu konu daha da önemli. Ramazan sonrası, aşırı yeme isteği ve tatlı tüketiminin artması, diyabet hastaları için büyük tehdit oluşturuyor. Acıbadem Mobil Sağlık’tan Medikal Hizmetler Koordinatörü Dr. Behiç Kuğu, Ramazan Bayramı’nın sağlıkla geçmesi için diyabet hastalarının dikkat etmesi gereken noktaları anlattı.
Ramazan’ın ardından gelen bayram, özellikle diyabet hastalarının beslenmelerine dikkat etmesi gereken bir dönem oluyor. Ramazan ayında oruç nedeniyle gün içerisinde dinlemeye alışmış olan sindirim sistemi normal düzeye geçerken dikkatli olunması gerekiyor.
Kahvaltı en önemli öğün
Dr. Behiç Kuğu, bayramda süt, et, sebze-meyve ve tahıl gruplarının ihmal edilmemesi gerektiğini ifade ediyor: “Güne kahvaltı ile başlanmalı. Kahvaltısız bir beslenme planı olamaz. Güne zinde başlamak ve akşam saatlerinde çok acıkmamak için, dikkat edilmesi gereken en önemli öğün kahvaltıdır. Bunun yanı sıra, su yaşam kaynağıdır. Bayram dönemlerinde de günde en az 8-10 bardak su içilmelidir. Günlük mutlaka 5 porsiyon sebze – meyve tüketilmelidir. Şeker oranı, insülin endeksi yüksek olan meyveler daha dikkatli ve az tüketilmelidir. Ayrıca az ve dikkatli ekmek tüketmek, mümkünse tahıllı ekmekleri tercih etmek de faydalıdır. Tahıllı ekmekler hazmı da kolaylaştırmaktadır. ”
Bir öğün en az 20 dakikada tüketilmeli
Özellikle diyabet hastalarının yemek yerken hızlı olmamalarını öneren Kuğu; “Acele etmeden, besinler arasında ara vererek, bir öğünü en az 20 dakikaya yaymak faydalıdır. Çünkü hızlı yemek yendiğinde, kan şekeri çok hızlı yükselmeye başlar. Bu durum, hem şeker hastaları için hem de kilo problemi yaşayan veya kilosunu korumak isteyenler için olumsuz bir durumdur. Televizyon karşısında veya koltukta oturarak yemek tercih edilmemelidir, çünkü özellikle televizyon karşısında dikkat dağınıkken insanlar genellikle hızlı ve çok yerler. Bu sebeple, masa düzeninde ve kısa süreli molalar vererek yemek daha sağlıklıdır.”
Tatlı yerine meyve tercih edin
Kuğu, zengin bayram sofraları ve tatlıların da diyabet hastaları için büyük zorluk olduğunu belirtiyor: “Evdeki diğer aile bireyleri hastaya destek olmalı, hastanın beslenme düzenine mümkün olduğunca uyum sağlamalıdırlar. Bayram sofralarında servis edilen tatlılar karşısında bir diyabet hastasının beslenme programına uyum sağlaması oldukça zorlaşacaktır. Bu sebeple, hem diyabet hastalarının programını bozmamak hem de sağlıklı bireylerin beslenmesini kontrol altında tutmak için, alışkanlıkları değiştirmek, tatlı menüsünü azaltmak gerekmektedir.”
Kuğu, özellikle uzun süren oruç döneminden sonra, bayram sofralarında tatlı yerine meyve servis edilmesinin herkes için daha faydalı bir seçim olacağını hatırlatıyor: “Unutulmamalıdır ki, bir besin bir diyabet hastası için uygun ise, tüm aile bireyleri için uygundur. 200 gram süt ya da yoğurtta yaklaşık 9 gram karbonhidrat bulunmaktadır. Ölçüsüne dikkat etmek şartıyla rahatlıkla tüketilebilir. Havuç ve bezelyenin ise karbonhidrat değeri diğer sebzelere göre daha yüksektir. Bu sebeple dikkatli ve kontrollü tüketilmelidir.”
Dr. Kuğu, tatlı isteği karşı konulmaz bir hal alırsa tatlandırıcıyla yapılmış sütlü tatlıların tüketilebileceğini söylüyor ve uyarıyor: “Satın alınan hazır bir diyabetik ürünü kullanırken de çok dikkatli olunmalıdır. Bir ürünün üzerinde yazan ‘diyabetik’ sözcüğü, o ürünün sınırsız tüketilebileceği anlamına gelmez. En yaygın yanlış bilgilerden biri de, diyabetik ürünlerin sınırsız tüketilebileceği, sağlığa yararlı ve hatta tedavi edici olduklarıdır. Fakat diyabetik ürünlerin tek özelliği, yağ ve kalori oranlarının normal besinlerden biraz daha azaltılmış olmasıdır. Diyabetik besinler, diyete ek olarak ve yemeklerden sonra değil, aksine, yemekler yerine öğün olarak tüketilmelidir.”
Lifli gıdalar tüketin
Kuğu, sağlıklı bayram kahvaltılarının püf noktalarını özetliyor: “Lifli gıdalar, kızartmalar ve yağdan uzak durmak ve şeker tüketmemek… Diyabet hastaları kahvaltıda daha fazla lifli gıdalar tüketmeli. Yağda kızartılmış patates-biber gibi yemeklerden uzak durulmalıdır. Şeker oranı yüksek olan reçeller yerine 1 tatlı kaşığı bal tüketilebilir.”
Diyabet hastaları için bayramda beslenme önerileri
• Günde en az üç ana ve üç ara öğün olarak beslenilmeli
• Kalsiyum içeriği yüksek besinler tüketilmeli
• Ekmek ve diğer tahıllar yeterli miktarda yenilmeli
• Posa tüketimi artırılmalı
Diyette posayı daha fazla tüketmek için:
• Beyaz ekmek yerine kepekli ekmek tercih edilmeli
• Pirinç yerine bulgur tüketilmeli
• Meyve suyu yerine meyve yenilmeli, kabuklu yenebilen meyveler iyice yıkandıktan sonra kabukları soyulmadan yenmeli
• Günde en az 5 porsiyon sebze ve meyve tüketilmeli
• Öğünlerde salata tercih edilmeli
• Kuru baklagiller sıklıkla tüketilmeli (haftada 2-3 kez)
