Prof. Dr. Bülent TIRAŞ, doğum denetim haplarının ne vakit müdafaaya başladığı konusunda bilgi verdi.
Doğum Denetim Hapı Ne Vakit Müdafaaya Başlar?
Doğum denetim hapları, içerisinde hormon bulunan ve gebeliği engellemek yahut kimi hastalıklarının tedavisini gerçekleştirmek için kullanılan haplardır. Doğum denetim hapları, tertipli olarak kullanıldığında gebeliğe karşı yüksek muhafaza sağlayan doğum denetim usullerinden bir adedidir.
Doğum denetim haplarının farklı çeşitleri olduğu için hapların ne vakit müdafaaya başlayacağını anlamak ismine öncelikle haplar ortasındaki farklılıklara göz atmak gerekir.
Doğum Denetim Hapı Çeşitleri
Doğum denetim hapları, doğum denetim yolları ortasında en sık kullanılan tekniklerden bir adedidir. Doğum denetim hapları, içerdikleri hormonlara nazaran farklı halde müdafaa sağladıkları için sizin için uygun olanını bulmak için hekiminize danışmanız değerlidir.
Doğum denetim haplarının temelde iki cins olduğu söylenebilir:
Kombine doğum denetim hapları: Bu haplarda östrojen ve progesteron hormonları bir ortada bulunur. Piyasada farklı markalar altında bulabileceğiniz kombine haplarından sizin için uygun olanını ne sıklıkta adet görmek istediğinize ve içerdikleri hormonlara nazaran hekiminizle birlikte seçebilirsiniz.
Mini haplar: Küçük haplar, sırf progesteron içeren haplardır. Bu hapların tüm paketinde tıpkı ölçüde progesteron vardır ve kombine hapların tersine inaktif ya da plasebo haplar bulunmamaktadır.
Kombine doğum denetim haplarında hem inaktif hem de faal haplar bulunur. Kullandığınız paketteki inaktif ve etkin hapların sayısı, ne sıklıkta adet göreceğinize bağlı olarak değişiklik gösterecektir. Ülkemizde bulunan kombine doğum denetim hapı paketlerinde genelde 21 etkin ve 7 inaktif ya da 24 faal ve 4 inaktif hap bulunmaktadır. Adet kanaması her ay inaktif hapların alındığı periyotta gerçekleşecektir.
Kombine doğum denetim haplar, etkin haplarda bulunan dozların birebir ya da farklı olmasına nazaran iki alt kümeye ayrılmaktadır:
Monofazik: Monofazik haplarda her bir etkin hap, tıpkı ölçüde östrojen ve progesteron içerir.
Multifazik: Mutlifazik haplarda her bir faal hap, farklı ölçülerde hormon içerir.
Doğum Denetim Hapları Nasıl Korur?
Gebeliğin gerçekleşmesi için yumurtalıklardan birinin yumurta bırakması ve sonrasında yumurtanın sperm tarafından döllenmesi gerekir. Döllenen yumurta, rahim içine tutunduğu vakit gebelik başlamış olur. Bayanın bedenindeki hormonlar yumurtlamayı gerçekleştirmekte ve bedeni döllenmiş yumurtanın tutunması için hazır hale getirmektedir.
Doğum denetim hapları, bedene sentetik östrojen ve progesteron hormonlarını vererek gebeliği çeşitli hallerde mahzurlar. Bu haplar genelde yumurtlamayı engelleyerek çalışır. Fakat servikal mukusun yapısını değiştirerek spermin rahim ağzına ve yumurtaya ulaşmasını zorlaştırarak çalışan haplar da bulunmaktadır. Bu haplar tıpkı vakitte rahim içi tabakayı değiştirerek döllenmiş yumurtanın tutunmasını da zorlaştırarak gebeliğe karşı müdafaa sağlayabilmektedir.
Doğum Denetim Hapının Koruyuculuğu Ne Vakit Başlar?
Doğum denetim hapının ne vakit muhafazaya başlayacağı, kullandığınız hapın tipine nazaran farklılık gösterecektir. Doğum denetim hapı kullanmaya adet döngünüzün rastgele bir periyodunda başlayabilirsiniz. Bununla birlikte gebeliğe karşı korunmanın ne vakit başlayacağı, kullandığınız hapın cinsine nazaran farklılık gösterecektir.
Kombine doğum denetim hapları
Kombine doğum denetim hapları, östrojen ve progesteron içerir ve yumurtlamayı engelleyerek aktiflik gösterir. Kombine haplar kullanıyorsanız, birinci dozu adetiniz başladıktan sonra 5 gün içinde alırsanız, çabucak tesir görmeye başlarsanız. Lakin hapları adet döngünüzün farklı bir periyodunda kullanmaya başlarsanız, tesir göstermesi için yaklaşık 7 gün beklemeniz gerekebilir.
Bebek sahibi olduktan sonra genelde birçok bayan doğum denetim hapını kullanmaya doğumdan sonraki 21. gün başlar. Haplar bu formda kullanılmaya başlandığı vakit çabucak tesir göstermeye başlamaktadır.
Doğum denetim hapı, gebelik kaybından ya da gebelik sonlandırıldıktan sonra 5 gün içinde alınmaya başlanırsa aktifliğini çabucak gösterecektir. Bu mühlet içerisinde doğum denetim hapı kullanmaya başlamazsanız, hapın işe yaramaya başlaması için 7 gün bekleniz gerekebilir. Bununla birlikte gebeliği hangi evrede sonlandığı, hapın etkinliğinde farklılıklara neden olabileceği için hekiminize danışmanız en uygunu olacaktır.
Mini haplar
Yalnızca progesteron içeren küçük haplar kullanıyorsanız, bu hapları adet döngünüzün 1. ila 5. günleri ortasında almaya başladığınızda çabucak işe yaradıklarını görebilirsiniz. Yani gebeliğe karşı korunmaya başlamak için adetiniz başladıktan sonra beş gün içinde küçük hapları almaya başlamalısınız.
Bununla birlikte adet döngüleriniz kısaysa ya da hapları adet döngünüzün birinci 5 günü geçtikten sonra almaya başlarsanız, hapların işe yaraması için 2 gün beklemeniz gerekebilir.
Bebek sahibi olduktan sonra gebeliğe karşı korunmak için doğum denetim hapı kullanılacaksa doğumun üstünden 21 gün geçtikten sonra küçük hap alınarak korunma sağlanabilir.
Mini haplar, gebelik kaybı ya da gebeliğin sonlandırılmasından sonra kullanılacaksa birinci 5 gün içinde çabucak müdafaaya başlayacaklardır. Aksi takdirde hapların müdafaaya başlaması 2 günü bulacaktır.
Doğum Denetim Sistemleri Ne Vakit Müdafaaya Başlar?
Doğum denetim hapı dışındaki korunma prosedürlerinin ne vakit muhafazaya başlayacağını merak ediyorsanız, bu formüllerin koruyuculuk müddetlerini aşağıda kısaca okuyabilirsiniz:
Deri altı çubuk
Adetiniz başladıktan sonra birinci 5 gün içerisinde taktıracağınız deri altı çubuk, gebeliğe karşı anında muhafaza sağlar. Adet döngüsünün öbür devirlerinde yerleştirilmesi halinde tesirli olması için bir hafta beklemek gerekebilir.
Doğum denetim iğnesi
Doğum denetim iğnesini, adet başladıktan sonra bir hafta içinde yaptırırsanız, gebeliğe karşı anında korunmaya başlarsınız. Düşük ya da kürtaj üzere durumlarda ise iğne birinci yedi gün içinde yapılırsa anında tesir göstermeye başlar. Başka vakitlerde yapılacak iğnenin müdafaaya başlaması bir haftayı bulabilir.
Spiraller
Bakır spiraller, gebeliğe karşı anında muhafazaya başlar. Hormonlu spiraller ise adet başladıktan sonra birinci 7 gün içinde takılırsa çabucak tesir gösterecektir. Başka vakitlerde takılması durumunda ise koruyuculuğun başlaması bir haftayı bulabilir.
Doğum denetim bandı
Adet başladıktan sonra birinci 5 gün içinde kullanılan doğum denetim bandı, gebeliğe karşı anında muhafaza sağlayacaktır. Bant, adet döngüsünde öteki bir vakitte takılacaksa bandın koruyuculuğun başlaması bir haftayı bulabilir.
Doğum denetim halkası
Adet başladıktan sonra 5 gün içinde yerleştirilen halka anında muhafaza sağlayacaktır. Başka vakitlerde ise koruyuculuğun başlaması içim bir hafta geçmesi gerekebilir.
Kondom, diyafram ve spermisit
Kondomlar, gerçek bir biçimde kullanıldıklarında gebeliğe ve cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı anında muhafaza sağlamaktadır. Diyafram da birebir formda gebeliğe karşı anında korur. Spermisit ise çabucak tesir göstermeyebileceği için ilgiden 10-15 dakika evvel uygulanmalıdır. Kimi spermisitlerin ise bir saat evvelce kullanılmaları gerekebilir.
Tüplerin bağlanması ve vazektomi
Tüpler bağlandıktan çabucak sonra gebeliğe karşı korunma başlar. Vazektominin tesirli olması ise 12 haftayı bulabilmektedir. Bu nedenle hekiminiz, ejakülasyonda sperm olmadığını onaylayana kadar kondom üzere bariyer yollar kullanmaya devam etmeniz gerekir.
Kaynak: https://www.bulenttiras.com/dogum-kontrol-hapi-ne-zaman-korumaya-baslar
