Haşimato tiroidinde beslenme önemli bir yer kaplıyor. Peki Haşimato hastalığı olanlar nasıl beslenmeli? Uzak durmaları gereken besinler neler? Tiroid sorunu yaşayan kişilerin glüten, bazı süt ürünleri, soya ve mısır gibi ürünlerden uzak durmaları gerektiğini belirten Diyetisyen Gülçin Işık, Haşimato hastalığında nasıl beslenilmesi gerektiğini tüm ayrıntılarıyla sizler için anlattı.
Tiroid bezi, boynun ön bölümünde yer alır. Tüm hücrelerde enerji üretim süreçlerinde orkestra şefi görevi görür. Bu organdaki bir aksaklık tüm sisteme ciddi sorunlar yaratabilir. Dolayısıyla tedavisinde ilaç kullanımının beraberinde beslenmeyle de remisyon (iyileşme) görülme olasılığı artmaktadır. Bu hastalığın olası yan etkileri için özellikle geçerlidir. Yani kişi uygun olmayan bir beslenme modeli ile ne kadar ilaç kullanırsa kullansın, Haşimato komplikasyonlarını yani olası yan etkilerini görmeye devam eder. Bu yüzden mutlaka beslenmede bu dokunuşlara yer vermek gerekir.
Haşimato hastalığı olanlar nasıl beslenmeli?
Tiroid sorunu yaşayan bireylerde glüten, bazı süt ürünleri, soya, mısır ve kanola yağı gibi ürünlerden uzak durulması gerekir. Bunun sebebi bu yiyeceklerin iltihaplanmayı tetikleyeceğinden tiroid belirtilerini artırdığını söylemek mümkün.
Ne şanslıyız ki artık birçok kişi glütenin ne olduğunu, ne gibi zararlarının olduğunu daha fazla biliyor. Birkaç yıl öncesine göre glütensiz yiyecek alternatifleri bulmak pek mümkün değildi. Ancak artık sosyalleşirken bile pek çok alternatif besin bulabiliyoruz. Glütenin mikotoksin içermesi ve iltihap yapıcı, artırıcı olması sebebiyle tiroit fonksiyonlarında da olumsuz etkilere sebep olmaktadır.
Mısır, Soya ve Süt ürünleri, haşimato hastaları için sakıncalı mı?
Mısır dost besinler arasında yer alıyorken, böcek ilaçları, mantar ilaçları ve tarımda kullanılan ilaçlar sebebiyle korkutucu bir boyuta geçmiş oldu. Kimyasal çözeltilerin yüklü olduğu mısırı yedikten sonra, bu kimyasalların tiroid fonksiyonlarındaki olumsuz etkilerini öngörmek mümkün.
Yine keza soya için de aynı durum söz konusu. Tarım ve böcek ilaçlarının aşırı kullanımı, GDO’nun karışması soyayı da güvenilmez hale getirdi. Günümüz soyası geçmişteki soya ile aynı değil.
Süt ürünleri ile ilgili olarak farklı birtakım yaklaşımlar mevcut. İnek sütünün ana protein bileşeni beta kazeindir. Süt sürülerinde en sık rastlanan A1 ve A2’dir. A2 süt yalnızca A2 türünü üreten ineklerden gelir. A2 beta kazein ineği sütü, 2000’li yılların başından bu yana Avustralya ve Yeni Zelanda’da bulunmakta olup daha yeni yeni yaygınlaşmaktadır. Yani esasında en eski, organik süt modeli olarak A2 beta kazeinli sütü artık raflarda görmek pek mümkün değil. Bu durum da insan vücuduna uyumlu olma aşamasında karşımıza problemler çıkarıyor. Tiroit fonksiyonlarına olumsuz etki, bunlardan yalnızca bir tanesi ancak yine de kişide keçi sütü veya laktozsuz süt tercih edilmesi durumunda daha olumlu sonuçlar elde edebiliyoruz. Bu konuda net cevap vermek doğru değil. Doktor kontrolünde kişiye uygun olarak kısıtlamalar yapmak gerekir.
Gluten hassasiyeti olan haşimato hastaları neler yiyebilir?
Pirinç, patates, kinoa, karabuğday, tüm baklagiller ve bunların unları (nohut unu/fasulye unu vb.), kestane unu, Hindistan cevizi unu, fındık unu, badem unu gibi un alternatifleri ile ekmek ve hamur işleri yapmak mümkün.
Uzak durulması gerekenler ise; buğday, çavdar, arpa ve yulaf gibi tahıllardır. Bu tahıllarla yapılmış her türlü besinin glüten içerdiğini belirtmek istiyorum. Yani; bulgur ve dolayısıyla kısır, mercimek köftesi, içli köfte, çiğ köfte, krakerler, paketli un içeren gıdalar, hamur işleri, hamurlu tatlılar, kavrulmuş kuru yemişler, bulyonlar ve hazır çorbalar glüten içerir. Bunların glütensiz alternatifleri olduğu gibi serbest yiyeceklerden de alternatifler üretilebilir.
Haşimato hastaları için örnek beslenme modeli
Kahvaltı:
- Yumurta (omlet/menemen/haşlama)
- Peynir ( laktozsuz veya keçi-koyun) veya mantar veya kış sebzeleri(brokoli gibi)
- Mevsim sebzeleri
- Zeytin
- Glütensiz ekmek
Arada: Meyve
Öğle:
- Sebze yemeği
- Karabuğday pilavı
- Komposto
Arada: Çiğ kuru yemişler
Akşam:
- Et veya tavuk veya balık – garnitür sebze ile
- Salata (mevsim sebzelerinden)
- Yaprak sarma veya fırında patates
Arada: Kestane veya leblebi veya yoğurt/kefir (laktozsuz veya keçi)
Bazen tiroid tedavilerinde süt ürünlerini daha kısıtlı bir beslenme modeli oluşturmak gerekebiliyor. Bu durumda günlük tüketimde sınırlı yaklaşım uygulanabilir (günde 1-2 porsiyon gibi). Burada esas konu kalsiyum içerikli besinlerin sabah alınan hormon ilaçlarının emilimini etkileyebilmesidir. Bu yüzden de ilaç ile kahvaltı arasında 1 saat bulunması önerilir.
